Του Ευστάθιου Λιανού Λιάντη
Ο Αϊνστάιν είχε πει κάποτε, αναφερόμενος στην τυχαιότητα στη φυσική, ότι «ο Θεός δεν παίζει ζάρια». Το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε και για τον θεωρούμενο ως τον επί γης αντιπρόσωπό του. Ο Πάπας και η αρχαία βατικάνεια διπλωματία δεν αφήνουν σίγουρα τίποτα στην τύχη. Οι πολιτικές κινήσεις της Αγίας Έδρας πραγματοποιούνται βάσει λεπτομερούς σχεδιασμού και η συμπεριφορά έναντι των ηγετών είναι αποτέλεσμα σοβαρής μελέτης από την πλέον έμπειρη διπλωματική γραφειοκρατία.
Γιατί, λοιπόν, ο Πάπας δέχεται σε ιδιωτική συνάντηση έναν νέο πολιτικό της ευρωπαϊκής Αριστεράς, που οι αντίπαλοί του –εντός και εκτός Ελλάδας- προσπαθούν να τον παρουσιάσουν ως το enfant terrible της Γηραιάς Ηπείρου; Προφανώς, διότι προσδοκά, ότι αυτός ο πολιτικός θα διαδραματίσει βραχυπρόθεσμα σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Το δεύτερο προφανές συμπέρασμα είναι πως ο Ποντίφικας και οι σύμβουλοί του κρίνουν, ότι ο ρόλος του θα είναι θετικός. Κανείς δε θα ευνοούσε με ακρόαση έναν υποψήφιο ολετήρα.
Στους Υπνοβάτες του Χέρμαν Μπροχ παρουσιάζεται ο θάνατος του παλιού κόσμου και η αναμονή για τη γένεση του νέου.Οι χαρακτήρες του έργου, όμως, είναι αδύναμοι· αφήνονται στη ροή των γεγονότων και «υπνοβατούν» από τον ρομαντικό ιδεαλισμό του 19ου αιώνα προς την καταρράκωση των ανθρωπιστικών αξιών, που γέννησε τον ναζισμό. Το ίδιο αδύναμη είναι και η σύγχρονη, κυρίαρχη, πολιτική τάξη της Ευρώπης. Έχοντας χάσει τη μεταπολεμική αισιοδοξία για μια ενιαία δημοκρατική ήπειρο, έχει αφεθεί στο έλεος των αγορών, όπως μια γηραιά κυρία στα χέρια του νεαρού εραστή.
Στο μεταξύ η ακροδεξιά ξεσκονίζει τη μεγάλη στολή. Και αν οι γαλλικές προεδρικές εκλογές του 2002 ήταν μια άσφαιρη προειδοποίηση, ίσως το 2017 αντικρύσουμε το πτώμα. Όμως, ο Πάπας Φραγκίσκος, διδασκόμενος από τις ατυχείς στιγμές των προκατόχων του, επιλέγει να συναντηθεί με τον εκφραστή της νέας ευρωπαϊκής Αριστεράς, Αλέξη Τσίπρα, και όχι με την «πολύ καθολική» (très catholique) Μαρίν Λεπέν, που εμφανίζεται ως το χαμογελαστό πρόσωπο του νεο-φασισμού. Αυτό που δεν κατάλαβαν ο Πίος ΙΒ΄ και οι Γερμανοί σύμβουλοί του στον Μεσοπόλεμο φαίνεται να το καταλαβαίνει ο σημερινός Πάπας.
Αλλά και η Αριστερά ξεπερνάει θαρραλέα τις παλιές αγκυλώσεις της και θεραπεύει τις ιστορικές πληγές. Αναζητεί συμμαχίες με πολιτική φαντασία και, ουσιαστικά, επανακαθορίζει το εύρος των δυνάμεων της δημοκρατικής συνιστώσας των κοινωνιών. Το ζήτημα είναι, ακριβώς, να μην πεθάνει ο σπόρος του ευρωπαϊκού ανθρωπισμού και σ’ αυτή την προσπάθεια οι μεγάλες χριστιανικές ομολογίες βρίσκονται στην ίδια πλευρά με την Αριστερά. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος από την Αθήνα και ο Πάπας Φραγκίσκος από τη Ρώμη στέλνουν -με διαφορετικούς τρόπους- το ίδιο μήνυμα ενάντια στον ανορθολογισμό της φασιστικής δημαγωγίας και της οικονομικής τρομοκρατίας.
Αυτή τη φορά ο Πάπας δεν στρατεύεται με τον Μέτερνιχ και τον Γκιζό· η σαγήνη της δύναμης υποχωρεί μπροστά στην ανάγκη να διατηρηθεί το πολύτιμο υπόβαθρο των πνευματικών και πολιτικών κατακτήσεων του ανθρωπισμού, «χριστιανικού», «σοσιαλιστικού» ή «φιλελεύθερου». Από την πρόσφατη συνάντησή του με τον κ. Τσίπρα καταλάβαμε, ότι υφίσταται αλληλεγγύη στο επίπεδο των αρχών και, σίγουρα, οι Μαντόνες στο Ορβιέτο δεν θα δακρύσουν αν στην Ελλάδα κυβερνήσει η Αριστερά.
Ο Αϊνστάιν είχε πει κάποτε, αναφερόμενος στην τυχαιότητα στη φυσική, ότι «ο Θεός δεν παίζει ζάρια». Το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε και για τον θεωρούμενο ως τον επί γης αντιπρόσωπό του. Ο Πάπας και η αρχαία βατικάνεια διπλωματία δεν αφήνουν σίγουρα τίποτα στην τύχη. Οι πολιτικές κινήσεις της Αγίας Έδρας πραγματοποιούνται βάσει λεπτομερούς σχεδιασμού και η συμπεριφορά έναντι των ηγετών είναι αποτέλεσμα σοβαρής μελέτης από την πλέον έμπειρη διπλωματική γραφειοκρατία.
Γιατί, λοιπόν, ο Πάπας δέχεται σε ιδιωτική συνάντηση έναν νέο πολιτικό της ευρωπαϊκής Αριστεράς, που οι αντίπαλοί του –εντός και εκτός Ελλάδας- προσπαθούν να τον παρουσιάσουν ως το enfant terrible της Γηραιάς Ηπείρου; Προφανώς, διότι προσδοκά, ότι αυτός ο πολιτικός θα διαδραματίσει βραχυπρόθεσμα σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Το δεύτερο προφανές συμπέρασμα είναι πως ο Ποντίφικας και οι σύμβουλοί του κρίνουν, ότι ο ρόλος του θα είναι θετικός. Κανείς δε θα ευνοούσε με ακρόαση έναν υποψήφιο ολετήρα.
Στους Υπνοβάτες του Χέρμαν Μπροχ παρουσιάζεται ο θάνατος του παλιού κόσμου και η αναμονή για τη γένεση του νέου.Οι χαρακτήρες του έργου, όμως, είναι αδύναμοι· αφήνονται στη ροή των γεγονότων και «υπνοβατούν» από τον ρομαντικό ιδεαλισμό του 19ου αιώνα προς την καταρράκωση των ανθρωπιστικών αξιών, που γέννησε τον ναζισμό. Το ίδιο αδύναμη είναι και η σύγχρονη, κυρίαρχη, πολιτική τάξη της Ευρώπης. Έχοντας χάσει τη μεταπολεμική αισιοδοξία για μια ενιαία δημοκρατική ήπειρο, έχει αφεθεί στο έλεος των αγορών, όπως μια γηραιά κυρία στα χέρια του νεαρού εραστή.
Στο μεταξύ η ακροδεξιά ξεσκονίζει τη μεγάλη στολή. Και αν οι γαλλικές προεδρικές εκλογές του 2002 ήταν μια άσφαιρη προειδοποίηση, ίσως το 2017 αντικρύσουμε το πτώμα. Όμως, ο Πάπας Φραγκίσκος, διδασκόμενος από τις ατυχείς στιγμές των προκατόχων του, επιλέγει να συναντηθεί με τον εκφραστή της νέας ευρωπαϊκής Αριστεράς, Αλέξη Τσίπρα, και όχι με την «πολύ καθολική» (très catholique) Μαρίν Λεπέν, που εμφανίζεται ως το χαμογελαστό πρόσωπο του νεο-φασισμού. Αυτό που δεν κατάλαβαν ο Πίος ΙΒ΄ και οι Γερμανοί σύμβουλοί του στον Μεσοπόλεμο φαίνεται να το καταλαβαίνει ο σημερινός Πάπας.
Αλλά και η Αριστερά ξεπερνάει θαρραλέα τις παλιές αγκυλώσεις της και θεραπεύει τις ιστορικές πληγές. Αναζητεί συμμαχίες με πολιτική φαντασία και, ουσιαστικά, επανακαθορίζει το εύρος των δυνάμεων της δημοκρατικής συνιστώσας των κοινωνιών. Το ζήτημα είναι, ακριβώς, να μην πεθάνει ο σπόρος του ευρωπαϊκού ανθρωπισμού και σ’ αυτή την προσπάθεια οι μεγάλες χριστιανικές ομολογίες βρίσκονται στην ίδια πλευρά με την Αριστερά. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος από την Αθήνα και ο Πάπας Φραγκίσκος από τη Ρώμη στέλνουν -με διαφορετικούς τρόπους- το ίδιο μήνυμα ενάντια στον ανορθολογισμό της φασιστικής δημαγωγίας και της οικονομικής τρομοκρατίας.
Αυτή τη φορά ο Πάπας δεν στρατεύεται με τον Μέτερνιχ και τον Γκιζό· η σαγήνη της δύναμης υποχωρεί μπροστά στην ανάγκη να διατηρηθεί το πολύτιμο υπόβαθρο των πνευματικών και πολιτικών κατακτήσεων του ανθρωπισμού, «χριστιανικού», «σοσιαλιστικού» ή «φιλελεύθερου». Από την πρόσφατη συνάντησή του με τον κ. Τσίπρα καταλάβαμε, ότι υφίσταται αλληλεγγύη στο επίπεδο των αρχών και, σίγουρα, οι Μαντόνες στο Ορβιέτο δεν θα δακρύσουν αν στην Ελλάδα κυβερνήσει η Αριστερά.
Από το tvxs
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου