Κυριακή 29 Νοεμβρίου 2015

Γιατί καταρρέουν τα ασφαλιστικά ταμεία;

Δέσποινα Σπανούδη



Θυμάστε τον αλήστου μνήμης Σπράο και την επιτροπή του με τότε σοφούς; Ήταν το μακρινό 1997, όταν στην έκθεση που παρέδωσαν για την ελληνική οικονομία, περιλάμβαναν την πρότασή τους για το ασφαλιστικό: μια απλή αντιγραφή του μοντέλου που ο δικτάτορας Πινοσέτ είχε επιβάλει στη Χιλή, την χώρα – εργαστήριο για το μοντέλο της νεοφιλελεύθερης λεηλασίας. Πάνω- κάτω η μεταρρύθμιση για την οποία μιλάνε σήμερα κυβέρνηση και δανειστές.

Στις ανέφελες –όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων- εκείνες ημέρες, ο κ. Σπράος τόνιζε σε συνεντεύξεις του: «το πρόβλημα με τις συντάξεις θα χειροτερεύσει. Οι Έλληνες δεν γεννούμε και δεν πεθαίνουμε. Έχουμε υπογεννητικότητα και είμαστε μακρόβιοι. Τι θα γίνει; ». ‘Όπως ήταν αναμενόμενο, οι απόψεις του κ. Σπράου και της επιτροπής του είχαν ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων, σε μια κοινωνία που η σύνταξη και η περίθαλψη, θεωρούνταν δικαίωμα που είχε αποκτηθεί με αγώνες. Μπήκαν λοιπόν στην άκρη, προσωρινά όπως αποδείχτηκε.

Λίγα χρόνια μετά, το σωτήριο 2001, ένας φέρελπις υπουργός της κυβέρνησης Σημίτη, ο Τάσος Γιαννίτσης, επιχείρησε να περάσει μέρος της μεταρρύθμισης για να «διασώσει» το ασφαλιστικό σύστημα. Οι μαζικές κινητοποιήσεις των εργαζομένων ματαίωσαν και αυτή την ευγενή προσπάθεια. Έκτοτε όμως η κυρίαρχη αφήγηση για το ασφαλιστικό παρέμεινε ίδια: «ζούμε πολλά χρόνια, υπάρχουν πολλές πρόωρες και μαϊμού συντάξεις, υπάρχουν προνομιακοί συνταξιούχοι κλπ. κλπ».

Δεν είμαι ειδική στο ασφαλιστικό θέμα. Θυμάμαι όμως πολύ καθαρά ότι επί πολλά χρόνια οι κυβερνήσεις με τη βοήθεια των κομματαρχών και των συνδικαλιστών τους :

  • δανείζονταν άτοκα (μέχρι το 1980) και με χαμηλά επιτόκια, τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων και τα μετέφεραν σε χρηματοδοτήσεις βιομηχάνων για την «ανάπτυξη» της χώρας
  • ανέχονταν αν δεν ενθάρρυναν την εισφοροδιαφυγή
  • διαχειρίστηκαν άθλια την περιουσία των Ταμείων
  • τζογάρουν από το 1992 τα αποθεματικά των Ταμείων στο Χρηματιστήριο και σε επισφαλή προϊόντα με αποτέλεσμα την τριετία 1999-2002 να χαθούν 3,5 δις (με την κυβέρνηση Σημίτη να «καίει» τα χρήματα των ασφαλισμένων για να κερδίσει τις εκλογές ενώ έσκαγε η χρηματιστηριακή φούσκα που εξανέμισε μικρομεσαίες οικονομίες) και την περίοδο 2005- 2007 η κυβέρνηση Καραμανλή να επενδύει αποθεματικά στο «σκάνδαλο» των δομημένων ομολόγων.

Παράλληλα και ενώ η ελληνική παραγωγή μειωνόταν και ο ιδιωτικός και δημόσιος δανεισμός ενθαρρυνόταν ως η μόνη διέξοδος για την ελληνική οικονομία, οι «ιδιωτικοποιήσεις» των τραπεζών και των ΔΕΚΟ επιβλήθηκαν ως η ορθή οδός για το άνοιγμα στις αγορές. Οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις των εργαζομένων που πλεόναζαν, σε συμφωνία με τις συνδικαλιστικές ηγεσίες ήταν μια ακόμη πελατειακή ρύθμιση που επέβαλλε μεγάλη ασφαλιστική απώλεια και ενεργοποίησε αντιπαραθέσεις ανάμεσα στις γενιές των εργαζόμενων. Επιπλέον, οι ελαστικές και ανασφάλιστες μορφές εργασίας που θεσμοθετήθηκαν από την Πολιτεία και επιβλήθηκαν μέσα από τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, συνέβαλαν στη μείωση των εσόδων των ταμείων. Τέλος η μαύρη εργασία του μεγαλύτερου μέρους του μεταναστευτικού εργατικού δυναμικού, δεν επέτρεψε την «ανανέωση» των εσόδων στα ταμεία.

Θα έλεγε κανείς ότι και μόνο από τα παραπάνω, η υγεία των ταμείων ουδόλως κινδύνευε από την υγεία και τη μακροβιότητα των συνταξιούχων.

Φθάνουμε όμως στην εποχή των μνημονίων, όπου ξεκίνησε η μεγάλη κατρακύλα. Σαν να μην έφθανε η καλπάζουσα ανεργία, η ανασφάλιστη εργασία, σαν μην έφθαναν οι μειώσεις αποδοχών και εισφορών, σαν να μην έφθανε η δραστική περικοπή της κρατικής χρηματοδότησης, ήρθε και το περίφημο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους με το οποίο αντί να σωθούμε όπως μας έλεγαν, αποδείχθηκε ότι πυροβολήσαμε τα πόδια μας. 26 από τα 31 δις των αποθεματικών των Ταμείων εξαφανίστηκαν σε μια στιγμή. 70 δις, κόστισαν τα μνημόνια στα ήδη πληγωμένα Ταμεία, σύμφωνα τα στοιχεία της ΕΝΥΠΕΚΚ (Ένωση για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους).

Στην πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, πέραν της παραχώρησης τους σε διεθνή κεφάλαια και δανειστές με απώλεια των 50 δις των φορολογούμενων Ελλήνων, πέραν των απωλειών των μικρομετόχων, προκλήθηκαν απώλειες που εκτιμώνται σε πάνω από 1 δις ευρώ στα ελάχιστα πλέον αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων. Το τελειωτικό χτύπημα, δόθηκε από την κυβέρνηση δύο κομμάτων που όλα τα προηγούμενα χρόνια, κατήγγειλαν σε όλους τους τόνους τα παραπάνω σκάνδαλα, μια κυβέρνηση που αυτοδιαφημίζεται ως κυβέρνηση της Αριστεράς.

Λίγο μετά την ψήφιση του τελευταίου μνημονίου, συζητώντας με φίλη της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, της έλεγα ότι τα μέτρα που έρχονται θα φέρουν την κυβέρνηση σε σκληρή αντιπαράθεση με την κοινωνία. Ότι η ιστορία δεν θα γράψει αν οι υπουργοί στεναχωρήθηκαν και οι βουλευτές τους λυπήθηκαν. Λίγους μήνες μετά, κανείς δεν υποδύεται τον στεναχωρημένο. Η ασφαλιστική κατεδάφιση προετοιμάζεται με διαρροές για αδιανόητο πετσόκομμα ενώ ταυτόχρονα κυβερνητικά χείλη διαβεβαιώνουν ότι οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται και οι αλλαγές θα είναι προς το δικαιότερο και το πιο φιλολαϊκό.

Κατόπιν των παραπάνω η δήλωση του Γιάννη Σπράου "Εγώ είμαι αριστερότερος από τους περισσότερους εδώ που αριστερίζουν.” σε συνέντευξη στις 19/10.1997, πρέπει να ειδωθεί από νέο πρίσμα. Ο διασυρθείς τότε σοφός, θα είχε κάθε λόγο να αισθάνεται δικαιωμένος σήμερα.

Πάντως σε όσους επιχειρούν να θολώσουν τα νερά σχετικά με το που πήγαν τα λεφτά των ασφαλιστικών Ταμείων, η απάντηση είναι πολύ καθαρή: στις ίδιες τσέπες που καταλήγουν όλα, τσέπες που δεν ήταν και δεν είναι των συνταξιούχων.

ArtiNews

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου