Του Ταρπάγκου Ανέστη
Οι κοινωνικές εκπροσωπήσεις που εκφράζει εκλογικά η ριζοσπαστική Αριστερά επικεντρώνονται κυρίαρχα στις λαϊκές τάξεις του συνασπισμού των «από κάτω», όπου η εκλογική επιρροή είναι κατά πολύ υπέρτερη των γενικών επιδόσεων: Δημοσιοϋπαλληλικός κόσμος, εργατική τάξη ιδιωτικού τομέα, νεολαιίστικες δυνάμεις, άνεργοι, κατώτερα μικροαστικά στρώματα. Κατά συνέπεια η διεύρυνση της πολιτικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ στην πορεία προς την κατάκτηση της αυτοδύναμης λαϊκής πλειοψηφίας περιλαμβάνει απαρέγκλιτα αυτή την κοινωνική διάσταση της κατάκτησης της απόλυτης πλειοψηφίας σ' αυτές τις κοινωνικές κατηγορίες.
Είναι φανερό ότι η μετατόπιση αυτών των εργατικών στρωμάτων προς τα αριστερά (εκλογές Ιουνίου 2012 και ευρωεκλογές Μαΐου 2014) αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά την κοινωνική βάση του ΠΑΣΟΚ (μείωση της εκλογικής του εμβέλειας από το 44% του 2009 στο σημερινό 8%), λόγω της νεοφιλελεύθερης μετάλλαξής του. Η μετακίνηση αυτή πραγματοποιήθηκε εξ αιτίας της εφαρμογής της πολιτικής των μνημονίων, σ' ένα πρόσφορο έδαφος του λαϊκού κόσμου της ιστορικής σοσιαλδημοκρατίας, που χαρακτηρίζονταν από δεδομένα που διευκόλυναν και καθιστούσαν εφικτή αυτή την εκλογική μετατόπιση: Σχέσεις με το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, αναφορές στον «σοσιαλισμό» (στη σοσιαλδημοκρατική του προφανώς εκδοχή), ένταξη στο ευρύτερο δημοκρατικό πολιτικό κίνημα, σύνδεση με το εγχείρημα της «αλλαγής» (ανεξάρτητα από την ιστορική του τύχη) κ.λπ. Έτσι, καθώς το ΠΑΣΟΚ πρωτοστατούσε στην εφαρμογή της μνημονιακής πολιτικής και απονομιμοποιούνταν, αυτά τα λαϊκά στρώματα στρέφονταν πλέον προς τον ΣΥΡΙΖΑ, στη βάση αυτών των χαρακτηριστικών της ιστορικής υποκειμενικής τους συγκρότησης.
Εντούτοις δεν συνέβη το ίδιο με τα λαϊκά στρώματα που τοποθετούνται στην εκλογική επιρροή της συντηρητικής παράταξης, που περιλαμβάνει μεν την αστική τάξη και τις ανώτερες διαστρωματώσεις των μικροαστικών τάξεων, μαζί όμως με εργατικές κατηγορίες (Ν.Δ. + Χ.Α. + ΑΝ.ΕΛΛ. + ΛΑΟΣ που προσεγγίζουν αθροιστικά το 45%). Η συντηρητική παράταξη στο σύνολό της, και παρά τις σημαντικές εσωτερικές της διαφοροποιήσεις, διατήρησε την πολιτική της επιρροή, σε σχέση με την κατάρρευση της σοσιαλδημοκρατίας, παρά τα ισχυρά πλήγματα που δόθηκαν στον συντηρητικό λαϊκό κόσμο. Η συντηρητική παράταξη διατηρήθηκε στον μέσο όρο της εκλογικής εμβέλειας που διέθετε και στην προηγούμενη δεκαετία του 2000.
Με άλλες λέξεις, οι λαϊκές κοινωνικές κατηγορίες που βρίσκονται στην εκλογική επιρροής της συντηρητικής παράταξης, παρ' όλο που έπεσαν κι αυτές θύματα των Μνημονίων, δεν μετατοπίστηκαν προς τα αριστερά, όπως συνέβη με τον εργατικό κόσμο της επιρροής του ΠΑΣΟΚ, παραμένοντας εγκλωβισμένες στην ηγεμονία της αστικής πολιτικής, γιατί ακριβώς η φυσιογνωμία τους συγκροτείται από εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ωστόσο χωρίς τη διεύρυνση της επιρροής της ριζοσπαστικής Αριστεράς και προς αυτή την κατεύθυνση, η δυνατότητα της αυτοδύναμης αριστερής διακυβέρνησης θα παραμένει ανέφικτη.
Οι παράγοντες που λειτουργούν ανασταλτικά για μια τέτοια πολιτική μετατόπιση των συντηρητικών λαϊκών στρωμάτων, που όμως έχουν υποστεί και αυτά όλες τις αντιδραστικές νεοφιλελεύθερες μεταλλάξεις (ανεργία, μειώσεις μισθών και συντάξεων, φορολογικές επιβαρύνσεις κ.λπ.), εντοπίζονται μεταξύ των άλλων:
α) Στην ενστάλαξη του ιστορικού «φόβου» έναντι των αριστερών δυνάμεων, προσανατολισμών και ιδεών, των οποίων οι φορείς αποτελούσαν αντικείμενο διώξεων, εκτοπίσεων, απολύσεων και δυσμενέστατης αντιμετώπισης, στην εμπέδωση έτσι μιας «υποτακτικότητας» έναντι της κάθε μορφής αστικής εξουσίας (κρατικής, εργοδοτικής, αστυνομικής κ.λπ.).
β) Στην επιρροή του εκκλησιαστικού σκοταδισμού, που, παρά την πρόσφατη σχετική δημοκρατική μεταστροφή ενός μέρους της θρησκευτικής ιεραρχίας, εντούτοις εξακολουθεί να διατηρεί ισχυρότατα λαϊκά ερείσματα, που αναστέλλουν τις όποιες απελευθερωτικές και ανατρεπτικές οπτικές των πραγμάτων.
γ) Στην απουσία σταθερών και ουσιαστικών δημοκρατικών λειτουργιών και πρακτικών στο ελληνικό πολιτικό σύστημα και έτσι στην πανίσχυρη επιρροή των μηχανισμών ιδεολογικής χειραγώγησης των αστικών ΜΜΕ, που απολήγουν στην άσκηση διανοητικής τρομοκράτησης.
δ) Στην εξάντληση της ακτινοβολίας των ιδανικών της λαϊκής χειραφέτησης και απελευθέρωσης, μέσα από την ιστορική κατάρρευση των ανατολικών κοινωνικών προτύπων, ιδεολογικό υπόβαθρο που είναι απαραίτητο για τις κάθε μορφής πολιτικές μετατοπίσεις.
Η ριζοσπαστική Αριστερά, εφόσον επιδιώκει να καταστεί πλειοψηφία στον λαϊκό εργατικό κόσμο, και αφού ήδη έκανε το πρώτο μεγάλο της βήμα, στο έδαφος της κοινωνικής εξαθλίωσης και των συντηρητικών λαϊκών στρωμάτων, έχει μπροστά της το έργο της ανάπτυξης πρακτικών, της προβολής ιδεολογικών αναφορών, που να αποδομούν συστηματικά τα ιστορικά αυτά χαρακτηριστικά που συγκροτούν τη φυσιογνωμία της λαϊκής υπόβασης της συντηρητικής παράταξης. Έργο πολλαπλάσια δυσχερέστερο από την πολιτική μετατόπιση των εργατικών δυνάμεων της σοσιαλδημοκρατίας προς τα αριστερά, εντούτοις απόλυτα αναγκαίο για την διαμόρφωση της λαϊκής ριζοσπαστικής πλειοψηφίας.
Απεναντίας ο ΣΥΡΙΖΑ ελάχιστα πράγματα έχει να κερδίσει στο κοινωνικό επίπεδο από την οποιαδήποτε συμπαράταξη με τις κεντροαριστερές δυνάμεις, κι αυτό όχι μόνον εξ αιτίας του γενικότερου χρωματισμού τους από την μνημονιακή και νεοφιλελεύθερη πολιτική. Γιατί ακριβώς οι κεντροαριστεροί σχηματισμοί (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι κ.λπ.) στερούνται των οποιονδήποτε λαϊκών κοινωνικών εκπροσωπήσεων, εφόσον απαρτίζονται σχεδόν κατ' αποκλειστικότητα από στρώματα των μεσαίων και ανώτερων μικροαστικών τάξεων, που σήμερα πολώνονται με σαφήνεια προς τον αστικό συνασπισμό εξουσίας (γραφειοκρατία κρατικού μηχανισμού, μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, οργανικοί διανοούμενοι του αστικού κράτους, διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων κ.λπ.).
Οι κοινωνικές εκπροσωπήσεις που εκφράζει εκλογικά η ριζοσπαστική Αριστερά επικεντρώνονται κυρίαρχα στις λαϊκές τάξεις του συνασπισμού των «από κάτω», όπου η εκλογική επιρροή είναι κατά πολύ υπέρτερη των γενικών επιδόσεων: Δημοσιοϋπαλληλικός κόσμος, εργατική τάξη ιδιωτικού τομέα, νεολαιίστικες δυνάμεις, άνεργοι, κατώτερα μικροαστικά στρώματα. Κατά συνέπεια η διεύρυνση της πολιτικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ στην πορεία προς την κατάκτηση της αυτοδύναμης λαϊκής πλειοψηφίας περιλαμβάνει απαρέγκλιτα αυτή την κοινωνική διάσταση της κατάκτησης της απόλυτης πλειοψηφίας σ' αυτές τις κοινωνικές κατηγορίες.
Είναι φανερό ότι η μετατόπιση αυτών των εργατικών στρωμάτων προς τα αριστερά (εκλογές Ιουνίου 2012 και ευρωεκλογές Μαΐου 2014) αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά την κοινωνική βάση του ΠΑΣΟΚ (μείωση της εκλογικής του εμβέλειας από το 44% του 2009 στο σημερινό 8%), λόγω της νεοφιλελεύθερης μετάλλαξής του. Η μετακίνηση αυτή πραγματοποιήθηκε εξ αιτίας της εφαρμογής της πολιτικής των μνημονίων, σ' ένα πρόσφορο έδαφος του λαϊκού κόσμου της ιστορικής σοσιαλδημοκρατίας, που χαρακτηρίζονταν από δεδομένα που διευκόλυναν και καθιστούσαν εφικτή αυτή την εκλογική μετατόπιση: Σχέσεις με το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, αναφορές στον «σοσιαλισμό» (στη σοσιαλδημοκρατική του προφανώς εκδοχή), ένταξη στο ευρύτερο δημοκρατικό πολιτικό κίνημα, σύνδεση με το εγχείρημα της «αλλαγής» (ανεξάρτητα από την ιστορική του τύχη) κ.λπ. Έτσι, καθώς το ΠΑΣΟΚ πρωτοστατούσε στην εφαρμογή της μνημονιακής πολιτικής και απονομιμοποιούνταν, αυτά τα λαϊκά στρώματα στρέφονταν πλέον προς τον ΣΥΡΙΖΑ, στη βάση αυτών των χαρακτηριστικών της ιστορικής υποκειμενικής τους συγκρότησης.
Εντούτοις δεν συνέβη το ίδιο με τα λαϊκά στρώματα που τοποθετούνται στην εκλογική επιρροή της συντηρητικής παράταξης, που περιλαμβάνει μεν την αστική τάξη και τις ανώτερες διαστρωματώσεις των μικροαστικών τάξεων, μαζί όμως με εργατικές κατηγορίες (Ν.Δ. + Χ.Α. + ΑΝ.ΕΛΛ. + ΛΑΟΣ που προσεγγίζουν αθροιστικά το 45%). Η συντηρητική παράταξη στο σύνολό της, και παρά τις σημαντικές εσωτερικές της διαφοροποιήσεις, διατήρησε την πολιτική της επιρροή, σε σχέση με την κατάρρευση της σοσιαλδημοκρατίας, παρά τα ισχυρά πλήγματα που δόθηκαν στον συντηρητικό λαϊκό κόσμο. Η συντηρητική παράταξη διατηρήθηκε στον μέσο όρο της εκλογικής εμβέλειας που διέθετε και στην προηγούμενη δεκαετία του 2000.
Με άλλες λέξεις, οι λαϊκές κοινωνικές κατηγορίες που βρίσκονται στην εκλογική επιρροής της συντηρητικής παράταξης, παρ' όλο που έπεσαν κι αυτές θύματα των Μνημονίων, δεν μετατοπίστηκαν προς τα αριστερά, όπως συνέβη με τον εργατικό κόσμο της επιρροής του ΠΑΣΟΚ, παραμένοντας εγκλωβισμένες στην ηγεμονία της αστικής πολιτικής, γιατί ακριβώς η φυσιογνωμία τους συγκροτείται από εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ωστόσο χωρίς τη διεύρυνση της επιρροής της ριζοσπαστικής Αριστεράς και προς αυτή την κατεύθυνση, η δυνατότητα της αυτοδύναμης αριστερής διακυβέρνησης θα παραμένει ανέφικτη.
Οι παράγοντες που λειτουργούν ανασταλτικά για μια τέτοια πολιτική μετατόπιση των συντηρητικών λαϊκών στρωμάτων, που όμως έχουν υποστεί και αυτά όλες τις αντιδραστικές νεοφιλελεύθερες μεταλλάξεις (ανεργία, μειώσεις μισθών και συντάξεων, φορολογικές επιβαρύνσεις κ.λπ.), εντοπίζονται μεταξύ των άλλων:
α) Στην ενστάλαξη του ιστορικού «φόβου» έναντι των αριστερών δυνάμεων, προσανατολισμών και ιδεών, των οποίων οι φορείς αποτελούσαν αντικείμενο διώξεων, εκτοπίσεων, απολύσεων και δυσμενέστατης αντιμετώπισης, στην εμπέδωση έτσι μιας «υποτακτικότητας» έναντι της κάθε μορφής αστικής εξουσίας (κρατικής, εργοδοτικής, αστυνομικής κ.λπ.).
β) Στην επιρροή του εκκλησιαστικού σκοταδισμού, που, παρά την πρόσφατη σχετική δημοκρατική μεταστροφή ενός μέρους της θρησκευτικής ιεραρχίας, εντούτοις εξακολουθεί να διατηρεί ισχυρότατα λαϊκά ερείσματα, που αναστέλλουν τις όποιες απελευθερωτικές και ανατρεπτικές οπτικές των πραγμάτων.
γ) Στην απουσία σταθερών και ουσιαστικών δημοκρατικών λειτουργιών και πρακτικών στο ελληνικό πολιτικό σύστημα και έτσι στην πανίσχυρη επιρροή των μηχανισμών ιδεολογικής χειραγώγησης των αστικών ΜΜΕ, που απολήγουν στην άσκηση διανοητικής τρομοκράτησης.
δ) Στην εξάντληση της ακτινοβολίας των ιδανικών της λαϊκής χειραφέτησης και απελευθέρωσης, μέσα από την ιστορική κατάρρευση των ανατολικών κοινωνικών προτύπων, ιδεολογικό υπόβαθρο που είναι απαραίτητο για τις κάθε μορφής πολιτικές μετατοπίσεις.
Η ριζοσπαστική Αριστερά, εφόσον επιδιώκει να καταστεί πλειοψηφία στον λαϊκό εργατικό κόσμο, και αφού ήδη έκανε το πρώτο μεγάλο της βήμα, στο έδαφος της κοινωνικής εξαθλίωσης και των συντηρητικών λαϊκών στρωμάτων, έχει μπροστά της το έργο της ανάπτυξης πρακτικών, της προβολής ιδεολογικών αναφορών, που να αποδομούν συστηματικά τα ιστορικά αυτά χαρακτηριστικά που συγκροτούν τη φυσιογνωμία της λαϊκής υπόβασης της συντηρητικής παράταξης. Έργο πολλαπλάσια δυσχερέστερο από την πολιτική μετατόπιση των εργατικών δυνάμεων της σοσιαλδημοκρατίας προς τα αριστερά, εντούτοις απόλυτα αναγκαίο για την διαμόρφωση της λαϊκής ριζοσπαστικής πλειοψηφίας.
Απεναντίας ο ΣΥΡΙΖΑ ελάχιστα πράγματα έχει να κερδίσει στο κοινωνικό επίπεδο από την οποιαδήποτε συμπαράταξη με τις κεντροαριστερές δυνάμεις, κι αυτό όχι μόνον εξ αιτίας του γενικότερου χρωματισμού τους από την μνημονιακή και νεοφιλελεύθερη πολιτική. Γιατί ακριβώς οι κεντροαριστεροί σχηματισμοί (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι κ.λπ.) στερούνται των οποιονδήποτε λαϊκών κοινωνικών εκπροσωπήσεων, εφόσον απαρτίζονται σχεδόν κατ' αποκλειστικότητα από στρώματα των μεσαίων και ανώτερων μικροαστικών τάξεων, που σήμερα πολώνονται με σαφήνεια προς τον αστικό συνασπισμό εξουσίας (γραφειοκρατία κρατικού μηχανισμού, μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, οργανικοί διανοούμενοι του αστικού κράτους, διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων κ.λπ.).
Από την Αυγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου